Türkiye’de kapıcı: Apartmanlarda görev ve sorumlulukları neler?

Her zaman değil, ancak orta ve üst segmentteki binaların çoğunda bulunur.

Türkiye’de kapıcı bulunup bulunmaması, binanın büyüklüğüne, konumuna ve bütçesine bağlıdır. İstanbul, Ankara veya İzmir gibi şehirlerdeki çoğu apartman (apartmanlar), özellikle 10+ daireden oluşanlarda kapıcı çalıştırır. Daha küçük binalar veya kırsal alanlardaki mülklerde kapıcı olmayabilir; bakım işleri sakinler tarafından üstlenilir veya dışarıdan hizmet alınır.

Lüks projeler ve site tipindeki konutlar (siteler) her zaman kapıcıya sahiptir, çoğunlukla güvenlik veya peyzaj gibi ek personelle desteklenir. Daha eski veya bütçe dostu binalar, maliyeti düşürmek için birden fazla binayı aynı kapıcıya paylaştırabilir. Kesin bilgi için bina yönetim kurallarını (kat mülkiyeti kanunu) kontrol etmeniz önerilir.

Sakinlerin ödediği aylık aidatlar ile finanse edilir.

Bir kapıcı’nın maaşı genellikle bina sakini tüm maliklerin ödediği aylık aidatlardan karşılanır. Aidat miktarı, şehre, binanın büyüklüğüne ve sunulan hizmetlere göre değişkenlik gösterir. Lüks konutlarda, ek personel veya 24/7 hizmet için ücretler daha yüksek olabilir.

Kapıcının maaşı, binanın yönetim kurulu veya profesyonel emlak yönetim şirketi tarafından belirlenir ve Türkiye’deki asgari ücret yasalarına uygun olmak zorundadır. Bazı kapıcılar, Ramazan Bayramı veya Yılbaşı gibi özel günlerde bahşiş veya ikramiye de alabilir, ancak bu resmi bir uygulama değildir.

Türk iş ve kira hukuku kapsamında koruma altındadır.

Türkiye’de bir kapıcı, Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde standart işçi haklarına sahiptir. Bunlar arasında yazılı sözleşme, asgari ücret, yıllık 14–26 günlük ücretli izin, 1+ yıllık hizmet sonrası kıdem tazminatı ve SGK primleri yer alır. İşveren (site/bina yönetimi), kapıcının ikamet etmesi durumunda yaşanabilir bir kapıcı dairesi sağlamakla yükümlüdür.

Kapıcının geçerli bir sebep olmaksızın (ör. hırsızlık, ihmal) işten çıkarılması hukuki uyuşmazlıklara yol açabilir. Birçok kapıcının uzun yıllar aynı işyerinde çalışması, Türk mahkemelerinin haksız işten çıkarmalarda genellikle çalışanı koruması nedeniyle yaygındır. Bina sahipleri tek taraflı olarak kapıcıyı işten çıkaramaz; karar, apartman yönetimi veya site sakini derneği tarafından onaylanmalıdır.

Sadece belirli bina kuralları veya acil durumlarda mümkündür.

Bir kapıcı, site veya apartman sakinleri derneği (yönetim kurulu) veya profesyonel yönetim firması tarafından yetkilendirilmişse, binaya girişleri kısıtlayabilir. Yaygın nedenler arasında kayıt dışı misafirler, şüpheli faaliyetler veya bina kurallarının ihlali (örneğin gürültü şikayetleri) yer alır. Ancak, mülk sahiplerine veya yasal kiracılara geçerli bir sebep olmaksızın giriş izni vermek zorundadır.

Kapalı sitelerde (siteler) kapıcılar genellikle güvenlik ekipleriyle iş birliği yaparak erişim politikalarını uygular. Anlaşmazlık durumunda, sakinin bina iç yönetmeliğine (yönetmelik) veya yerel belediye kurallarına başvurması gerekir. Haksız yere giriş engellenirse, polis müdahalesi gerekebilir.

Kapıcı bakım ve idari işleri üstlenir; güvenlik görevlisi koruma odaklı çalışır.

Her iki rolün bazı görevleri örtüşse de, kapıcı öncelikle temizlik, bakım ve idari işlerden (posta dağıtımı, tamiratlar gibi) sorumludur. Güvenlik görevlisi ise gözlem, erişim kontrolü ve acil durum müdahalesi gibi güvenlik odaklı işleri yürütür. Lüks apartmanlar veya siteler genellikle her ikisini de istihdam eder: kapıcı günlük operasyonları yönetirken, güvenlik görevlisi emniyeti sağlar.

Kapıcılar yasal olarak silah taşıyamaz veya kişileri alıkoyamaz; güvenlik görevlilerinin ise sertifikalı olmaları halinde sınırlı yetkileri olabilir. Küçük binalarda kapıcı, hafif güvenlik görevlerini (kamera izleme gibi) üstlenebilir, ancak asıl sorumluluğu bakım işleridir.

Temel ifadeler ve araçlarla iletişim kolaylaşır

Turistik bölgelerdeki (örneğin İstanbul Beşiktaş veya Antalya Lara) birçok kapıcı, temel düzeyde İngilizce konuşabiliyor veya çeviri uygulamaları kullanıyor. Acil iletişim için şu anahtar ifadeleri öğrenin:

• „Merhaba“ (Selamlaşma)
• „Anahtarlarımı alabilir miyim?“ (Anahtarlarımı teslim alabilir miyim?)
• „Çöpü ne zaman atıyoruz?“ (Çöp günleri ne zaman?)
• „Su kaçağı var“ (Su sızıntısı var)

Google Translate (Türkçe çevrimdışı paketiyle) gibi uygulamalar veya yerel bir emlak yöneticisi tutmak, karmaşık taleplerde yardımcı olabilir. Yazılı notlar veya görsel destekler (örneğin sorunların fotoğrafları) da işe yarar. Unutmayın: Gülümsemek ve nazik olmak her zaman iyi bir başlangıçtır.

Bakım ve onarım işleri sakinlerin sorumluluğuna geçer.

Kapıcı olmadan, binanın bakım ve temizliği yönetim kuruluna ya da bireysel daire sahiplerine kalır. Ortak alanların temizliği, çöp atımı ve küçük onarımlar dışarıdan firmalara yaptırılabilir, bu da maliyetleri artırır. Acil durumlar (örneğin su tesisatı arızaları) yerinde bir kapıcı olmadığında gecikebilir.

Bazı binalarda görevler sakinler arasında dönüşümlü paylaşılır ya da yarı zamanlı yardım alınır. Ancak bu genellikle düzen eksikliğine yol açar. Sitelerde (kapalı site) genellikle kapıcı yerine profesyonel yönetim şirketleri tam hizmet sunar. Küçük apartmanlarda ise komşular arası gayri resmi anlaşmalara dayanılır, bu da zaman zaman anlaşmazlıklara neden olabilir.